Waarom is een hechte ouder-kind band belangrijker dan ooit en hoe kan life coaching je daarbij helpen? Met andere woorden: Wat kan life coaching betekenen bij problemen met hechting?In dit artikel geef ik je daar antwoord op. Hiervoor heb ik als bron gebruikt het boek “Laat je kind niet los”, geschreven door Gordon Neufeld en Gabor Maté.

Wat is hechting?

In de psychologische context ligt hechting aan de basis van relaties en van sociaal functioneren. In de menselijke context is hechting het nastreven en behouden van nabijheid en binding: lichamelijk, gedragsmatig, emotioneel en psychisch. Hechting gaat normaal gesproken vanzelf. Onze instincten worden voornamelijk door hechting bepaald.

Hechting begint al bij baby’s

Baby’s hechten zich als vanzelf aan de verzorgende ouders. Hechting is een oerinstinct van zoogdieren, dus ook van mensen. Zonder hechting kan een baby niet leven

Carl Jung (Zwitserse psychiater) bevestigt dit: “Dat wat in de ouder-kindrelatie gebeurt, heeft de grootste invloed op het kind. Wat in die relatie ontbreekt, laat het grootste litteken achter op de persoonlijkheid van het kind.” 

Als de baby opgroeit dan zal het kind nog steeds een volwassene nodig hebben om hem de weg te wijzen. Het is ook de verantwoordelijkheid van de volwassene om je kind bij je te houden totdat het volwassen is. Deze volwassenheid houdt in dat het kind een eigen ‘ik’ ervaart en dat deze eigen identiteit er mag zijn in relatie tot zijn omgeving. We zien volwassenheid ontstaan na de puberteit, vaak pas in de begin twintiger jaren.

Verstoring van hechting

De hechting kan in de loop van de tijd verstoord worden. Dat kan de volgende oorzaken hebben:

  • Het gebeurt vanaf de geboorte of zelfs al tijdens de zwangerschap. Stel dat de moeder zich depressief voelt. Dan is het voor de baby en de moeder haast onmogelijk om een hechte band van nabijheid te creëren. Iemand die zich depressief voelt is juist vooral op zijn eigen wereldje gericht. 
  • Hechting heeft te maken met veiligheid. Zonder veiligheid kan een kind zich niet hechten. Er zijn tal van oorzaken die de omgeving van het kind onveilig kunnen maken; kinderopvang, geweld in het gezin, emotionele uitbarstingen van ouder, school, emotionele afwezigheid ouder enz.
  • De ouders besteden te weinig tijd aan hun kind, of misschien wel genoeg tijd maar met te weinig aandacht. Als de hechting voor het opgroeiende kind leidt tot een hechtingsleegte dan zal het brein van het kind, dit gebeurt dan instinctief, op zoek gaan naar een ander persoon om mee te hechten. Het kind kan dan in de armen worden gedreven van zijn leeftijdgenootjes. 

Hechting aan leeftijdsgenoten

Als leeftijdsgenoten de plaats gaan innemen van de ouders, dan is dat pertinent geen goede zaak. Hoewel de gevolgen op korte termijn heel positief lijken, is de impact op lange termijn destructief. Leeftijdgenoten hebben het namelijk, in tegenstelling tot de ouders, helemaal niet goed voor met het kind. Leeftijdgenoten zijn gericht op interactie, om erbij te horen. Maar niet om activiteiten te ontplooien die gericht zijn op een ontwikkeling tot volwassenheid. De ouder neemt namelijk wel verantwoordelijkheid, is bezorgd en kent onvoorwaardelijke liefde en acceptatie. Daarnaast wil de ouder verzorgen, heeft het vermogen om zichzelf opzij te zetten en is bereid om offers te brengen voor de groei en ontwikkeling van het kind. Als een kind in de armen valt van leeftijdsgenoten is dit funest; leeftijdsgenoten hebben helemaal niet het beste voor met jouw kind, zij willen alleen maar een zeer zwakke vorm van contact.

In het bijzonder is hierbij het fenomeen kwetsbaarheid te noemen. Jezelf kwetsbaar durven open stellen is nodig om te leren omgaan met je gevoelens en emoties. In de context van hechting aan ouders stimuleren ouders kwetsbaarheid en mogen emoties en gevoelens er altijd zijn. In de context van leeftijdgenoten is kwetsbaarheid iets wat onveiligheid oproept. Gevoelens en emoties tonen is gevaarlijk bij leeftijdgenoten, daar wordt je op afgerekend. Zo ontstaan verharde emoties.

Hoe kun je als ouder ervoor zorgen dat de hechting met je kind goed blijft?

Het is dan belangrijk om te weten op welke manier hechting plaats kan vinden. Hieronder vind je de 6 manieren van hechting. Het start met de meest eenvoudige manier van hechting, namelijk via zintuigen. Daarna wordt het steeds complexer, tot aan ‘gekend worden’. Dat is de meest complexe manier van hechting:

  1. Zintuigen: het doel is lichamelijke nabijheid.
  2. Gelijkenis: meestal ontstaat deze zo rond de peutertijd; het kind wil lijken op degene met wie het zich het sterkst verbonden voelt. Identificatie is hier een vorm van: het is één zijn met die persoon. Hoe afhankelijker een kind, hoe intenser de identificaties.
  3. Erbij horen en loyaliteit; meestal ontstaat deze zo rond de peutertijd. Je ziet de persoon aan wie je je gehecht voelt als jouw bezit: papa, mama, knuffel. Loyaliteit betekent dat het kind trouw en gehoorzaam is aan de verkozen hechtingsfiguren.
  4. Belang: we hebben het idee dat we belangrijk zijn voor iemand. Gehechtheid aan iemand betekent verzekerd te zijn van contact en verbondenheid. Het probleem van deze manier van hechten kan zijn dat een kind daardoor kwetsbaar wordt. Als de hechtingspersoon het kind niet belangrijk vindt of afkeurt, dan leidt dit tot gevoelens van gekwetstheid.
  5. Liefde: warme gevoelens, liefdevolle gevoelens, hartelijke gevoelens. Ook hier loopt het kind een groot risico: het risico van een gebroken hart. Sommige mensen ontwikkelen nooit het vermogen om emotioneel open en kwetsbaar te zijn. Dit is meestal het gevolg van vroege waarnemingen van afwijzing of verlating.
  6. Gekend worden: meestal start deze hechtingsmanier zo rond het zesde levensjaar. Het kind geeft zich psychologisch bloot. Deze hechting, deze intimiteit komt het minste voor omdat niet veel mensen hun diepste zorgen en onzekerheden over zichzelf willen delen. Toch is er geen grotere binding dan het gevoel gekend te worden door iemand die jou mag, accepteert, welkom heet en uitnodigt te bestaan.

Het zijn zes manieren van hechten, maar slechts één onderliggende drang naar verbinding. Bij een gezonde ontwikkeling worden deze 6 strengen met elkaar verweven tot een sterk koord.

Hoe merk je problemen in de hechting met je kind?

Als de hechting niet gelukt blijkt te zijn en je kind begint zich te richten op leeftijdgenoten dan kun je de volgende signalen ontvangen:

  • Brutaal gedrag naar jou als ouder
  • Meer agressiviteit in de klas
  • Je kind vraagt jou niet meer om hulp
  • Je kind toont geen affectie meer
  • Je kind vermijdt kwetsbaarheid
  • Je kind richt zich op de primitieve hechting van gelijkenis (erbij willen horen)
  • Je kind vraagt jou niet meer om affectie, goedkeuring of waardering 
  • Je kind zich niet meer tot jou wendt als het gaat om verzorging, troost en hulp
  • Je kind zich niet meer tot jou wendt voor steun, liefde, binding en het gevoel ergens bij te horen

Tegenwil

Het kind dat zich afkeert van zijn ouders toont vaak een fenomeen wat we Tegenwil noemen. Tegenwil is een instinctieve, automatische weerstand tegen elke waarneming van druk. Het wordt opgeroepen als een persoon zich gedwongen of onder druk gezet voelt om andermans wil te doen. Kortom: het is een instinctieve weerstand tegen dwang. Deze weerstand verschijnt voor het eerst rond het tweede levensjaar, de peuterpuberteit en later rond de puberteit. Maar het kan zich op elke leeftijd manifesteren. Tegenwil is GEEN machtsstrijd die het kind bewust voert. 

Tegenwil manifesteert zich als koppigheid, ongehoorzaamheid, opstandigheid, passiviteit, uitstelgedrag, luiheid, gebrek aan motivatie, negativiteit, strijdlust, tegenspreken, brutaliteit enz.

Tegenwil wordt groter als de hechting daalt.

Functies van tegenwil:

  • Het beschermt het kind tegen misleiding en dwang door vreemden
  • Het helpt bij de individuatie: Als gezonde drang naar autonomie, onafhankelijkheid, vitaliteit zodat je uiteindelijk in staat bent om buiten hechtingen te functioneren.

Wat kun je als ouder doen?

Bij problemen met het kind moet de hechtingsrelatie met de ouders de voornaamste zorg zijn. En niet de vaardigheden om op te voeden. Dit is het beste pad richting herstel van nabijheid.

  • Het gaat erom het hart en de ziel van je kind terug te halen, niet alleen de aanwezigheid aan tafel
  • Ga er van uit dat het kind ons nodig heeft, hoewel ze dat niet altijd beseffen
  • Alleen onder de hechting van de ouder kan het volwassenwording proces worden voortgezet
  • Creëer een hechtingsleegte bij zijn leeftijdsgenoten en vul deze zelf op. Dit doe je door het kind daadwerkelijk weg te halen, als het ware weg te lokken bij zijn vriendjes. Je kunt beperkingen in de omgang met leeftijdgenoten opleggen, of je kunt een weekend weggaan met je kind, een vakantiewoning kan perfect zijn.
  • Het ophalen lukt het beste een-op-een

Ga als ouder terug naar je intuïtie en ga opvoeden door te handelen uit begrip en empathie.

Waarom is een hechte ouder-kind band belangrijker dan ooit?

Onze huidige digitale maatschappij wordt gekenmerkt door een overload aan informatie. Als kinderen meer informatie opnemen dan zij kunnen verwerken, raakt hun aandachtsmechanisme overbelast en kunnen ze zich niet goed ontwikkelen. Symptomen van gestreste en onvolwassen aandachtssystemen zijn problemen met de concentratie, het geheugen, het ophalen van informatie en afleiding.

Daarnaast zorgen social media ervoor dat kinderen continu met elkaar in verbinding kunnen staan. Echter is de kwaliteit van deze connectie in het algemeen van een oppervlakkig niveau. Je kunt het zien als een soort junk food wat de gezonde voeding in de weg staat. Een van de belangrijkste tekens van een gebrek aan emergente (dit is een gebrek aan belangstelling, nieuwsgierigheid, initiatief en aspiraties) uitstroom in een kind is verveling. Het woord verveling duidt op een leegte, een gat. Ironisch genoeg proberen veel mensen hun verveling op te lossen met nog meer stimulering (gamen, telefoon, internet, social media).

Ook zorgen social media voor een continu beïnvloeding van kinderen, bijvoorbeeld door games aan te bieden die specifiek werken op de dopamine-niveau’s in de hersenen. Neuro-psychologen helpen bij de ontwikkeling van specifiek dit type games. Deze games werken verslavend.

Hechting betekent dat je je kind bij je houdt, maar hoe doe je dat in een dergelijke maatschappij? Een maatschappij ook waarin je vaak financieel gedwongen bent om als beide ouders aan het werk te zijn, waardoor kinderen al snel in kinderopvang terecht komen. Een maatschappij ook die het samenzijn van kinderen extra stimuleert, iets wat helemaal niet nodig is.

Onze uitdaging is, meer dan ooit, om onze kinderen niet los te laten. Zolang we hen niet los hoeven te laten, kunnen we hen beschermen tegen de duistere kant van de digitale revolutie. We moeten hun de kans geven om volwassen te worden, zodat zij heer en meester kunnen worden over deze nieuwe hulpmiddelen, en niet de slaaf er van.

Wat kan life coaching betekenen bij problemen met hechting?

Carl Jung gaf het al aan: “Dat wat in de ouder-kindrelatie gebeurt heeft de grootste invloed op het kind. Wat in die relatie ontbreekt, laat het grootste litteken achter op de persoonlijkheid van het kind”. Het kind van toen is de ouder van nu. 

Dit litteken manifesteert zich op diverse punten: je gevoel, je emoties, je gedrag, je denken, je patronen, je relaties en wordt zichtbaar in allerlei fysieke problemen (bijvoorbeeld slapeloosheid, vermoeidheid, kort lontje enz.). Dat is wat ik ook vaak herken in mijn life coaching trajecten: de vervormingen ontstaan al vaak in de ouderlijke context en wat ik ook herken is het feit dat je het zelf niet in de gaten hebt. Veel cliënten geven aan een prima jeugd te hebben ervaren. En gelukkig zijn er in mijn klantenkring ook weinig buitensporige problemen geweest, zoals bijvoorbeeld geweld in welke vorm dan ook. Desondanks kan er in de hechting onveiligheid zijn ervaren die je als ouder nog steeds meeneemt.  

Als de littekens van toen nog steeds bij de ouder aanwezig zijn dan gaat deze ouder dat op den duur merken aan allerlei klachten zoals hierboven genoemd. Als life coach bekijk ik het leven van mijn client en hierbij is altijd aandacht voor de ouderlijke context. Heel vaak worden patronen plotseling snel duidelijk. De life coaching levert vaak het volgende op:

  • Inzicht dat verleden-heden-toekomst onafscheidelijk zijn en dat issues die al zijn ontstaan in het ouderlijke gezin door kunnen leven in de hier-en-nu
  • Bewustzijn creëren dat jouw eigen hechting invloed heeft gehad op alle relaties die daarna ontstonden
  • Bewustzijn van jouw eigen patronen, zoals bijvoorbeeld hoe je zelf omgaat met emoties zoals boosheid
  • Meer zorgen voor rust in het hoofd en in het lijf 
  • Meer aandacht in het hier-en-nu waardoor je beter kunt communiceren met jouw omgeving

Life coaching kan het nodige opleveren. Dit kan ook veel invloed hebben op je eigen kind. Doordat je als ouder meer tot rust komt, komt ook je kind meer tot rust. De communicatie tussen ouder en kind wordt beter en hiermee de relatie. Een goede relatie met vader en moeder geeft het kind meer zelfvertrouwen.

Het kind zal zich veiliger voelen, meer vertrouwen krijgen en ook op deze manier verder door het leven stappen, op school, met vriendjes enz. Kortom; door te werken aan je eigen patronen gaat dit ook een positieve invloed hebben op de relatie met je kind en daarmee op het gedrag van het kind.

Problemen met hechting met je kind?

Neem contact op om te kijken wat life coaching voor jou kan betekenen. Ik ga graag samen met jou aan de slag met jouw ontwikkeling of om weer een goede band met je kind te krijgen.

    Om spam te voorkomen vragen we je de
    onderstaande code over te typen.

    captcha